Attentiesteen Coöperatie Achterveld

Deze attentiesteen ligt aan de Hessenweg 206c in Achterveld.

Coöperatie 1901-2013

In 1901 ontstond op initiatief van twee vooruitstrevende boeren een coöperatie waarvan meteen veertig boeren lid werden.  Boeren konden er sparen, hypotheken afnemen en handelen in veevoer, kunstmest en andere landbouwartikelen. Een schuurtje bij De Roskam diende als opslagruimte. De Coöperatieve Boerenleenbank en Handelsvereniging Achterveld en Omstreken maakte een bloeitijd door. In 1906 werd een naastgelegen woning gekocht en de magazijnruimte werd vergroot. Er verrezen twee graansilo’s, de eerste in 1934 en de tweede in 1955. In de jaren zeventig werd de coöperatieve vereniging omgezet in twee zelfstandige coöperaties: de Coöperatie Achterveld en de Raiffeisenbank Achterveld. In 1982 fuseerde de Coöperatie Achterveld met Coöperatie De Vallei in Barneveld. Korte tijd daarna kwamen de gebouwen leeg te staan; het verval begon. In 2013 werden ze gesloopt.

Weeghuisje
Weeghuisje – Foto: José Huurdeman
De zaal van Zandbrink - Foto: José Huurdeman

De foto op de attentiesteen geeft de situatie weer tussen 1934-1955. De Coöperatieve Boerenleenbank en Handelsvereniging Achterveld en Omstreken bestond uit meerdere gebouwen. Dit witte gebouw waar de attentiesteen ligt, werd in 1906 door de Coöperatie gekocht. Dit historisch pand werd in de negentiende eeuw al door Achtervelders gebruikt voor samenkomsten.

De Coöperatieve Boerenleenbank en Handelsvereniging “Achterveld” en Omstreken
Veevoederfabriek Achterveld
De Coöperatie in de vijftiger jaren – Foto: archief HKL

In 1917 trouwde zaakvoerder Hermanus van Zandbrink met Anna Schothorst. Het jonge paar ging wonen in het rechterdeel van het coöperatiegebouw wat nu De Kapsalon is. Aan de achterzijde bevond zich een kantoor en een bestuurskamer. In het verenigingszaaltje aan de voorkant (linkerdeel) werden tevens vergaderingen gehouden, toneelvoorstellingen opgevoerd, bruiloften gegeven en werd er koffie gedronken na begrafenissen. ‘De zaal van Zandbrink’ werd de ruimte genoemd. In 1959 nam Ons Gebouw deze functie over omdat De Coöperatie de ruimte zelf nodig had.

Weeghuisje
Weeghuisje Achterveld
De Coöperatie in de vijftiger jaren Foto: archief Historische Kring Leusden

Achter dit pand intussen, breidde De Coöperatie zich flink uit. Zo verrezen de graansilo’s en werden de magazijnen flink vergroot. Rond 1950 werd een weegbrug met weeghuisje gebouwd. Dat weeghuisje staat er nog.

Dat boeren bij De Coöperatie behalve graan, kunstmest, brandstof et cetera konden krijgen en daar ook terecht konden om te sparen en hypotheken af te sluiten, was een bijzondere constructie. Het kwam in deze streek vaker voor want in Barneveld en Woudenberg bestond ook een dergelijke gecombineerde vereniging, maar het was in het land ongebruikelijk. De Coöperatie was een combinatie van een boerenleenbank en veevoedercoöperatie. De leden, allen boer, waren zelf aansprakelijk en namen dus best een groot risico. Om dat enigszins te beperken kozen ze hun eigen bestuur en een Raad van Toezicht die het bestuur controleerde. In een jaarlijkse Algemene Vergadering werd verantwoording afgelegd.

Fusie

Pas in de jaren zeventig zijn de beide afdelingen gesplitst en zelfstandig verder gegaan. De bank verhuisde naar de Jan van Arkelweg waar nu tandartspraktijk De Drie Linden is gevestigd. De bank maakte ook weer een ontwikkeling door, werd van Raiffeisenbank een Rabobank en fuseerde in 1995 met de Rabobank in Barneveld; de locatie in Achterveld werd gesloten. In 2005 is deze bank nog verder gefuseerd tot Rabobank Barneveld-Voorthuizen. Vanuit de veevoercoöperatie werden voorlichtingsbijeenkomsten gegeven. Mede hierdoor kon de boerenstand zich verder ontwikkelen waardoor ook de coöperatie floreerde. Dat leidde in 1982 tot een fusie met de coöperatie De Vallei in Barneveld. Deze coöperatie fuseerde in 1993 tot Rijnvallei en bestaat sinds 2012 als AgruniekRijnvallei.

    Bronnen:
  • Joep van Burgsteden: Achterveld 1674-1940 Ontstaan en groei (2006)
  • Joep van Burgsteden, Gerrit van Bekkum, Wim van Nimwegen: Achterveld Toen en nu, Het dorp in woord en beeld. (2015)
  • Rabobankhistorie Barneveld-Voorthuizen (uitgave Rabobank)