Historische Kring Leusden

Achterveld - Hamersveld - Leusbroek - Stoutenburg

Jaarverslag Historische Kring Leusden over 2023

logo-hkl

De Historische Kring Leusden heeft het boek uitgegeven ‘Overleven in Sperrgebiet’. Een kindertehuis in Den Treek als onderduiklocatie tijdens WO II. Het is geschreven door Johan Quaghebeur i.s.m. Jørgen Mispelblom Beyer. Dit boek geeft een inkijk in een helaas actueel thema: het leven van kinderen in oorlogsgebied. Het toont hoe onverschrokken vrouwen, met vindingrijkheid en creativiteit, meisjes en jongens, kind of puber nog, door de oorlog loodsen. Op 22 april nam de burgemeester het eerste exemplaar in ontvangst tijdens een presentatie die werd gehouden in de bibliotheek. HKL heeft een groot deel van de organisatie uitgevoerd van de Open Monumentendag op De Heiligenberg (9 september). Het was een drukke bezochte en mooie dag voor leden en belangstellende Leusdenaren. Hieronder vindt u een opsomming van de activiteiten in het afgelopen jaar.

Hieronder vindt u een opsomming van de activiteiten in het afgelopen jaar.

Publicaties Leusden Toen
 In 2023 is de redactie erin geslaagd om vier keer het verenigingsblad “Leusden Toen” te laten verschijnen. De redactie, gevormd door Frans van Loenen, Rinze ter Wal, Frank Otter en Gerard Voskuilen, heeft ook dit jaar in ongewijzigde vorm zijn werkzaamheden uitgevoerd. Dankzij diverse schrijvers die over veel verschillende onderwerpen hebben geschreven is het gelukt om “Leusden Toen” aantrekkelijk, informatief en leesbaar te maken voor onze leden. Rinze ter Wal zorgt ook voor een overzicht van Leusden Toen, zowel op onderwerp als op auteur op de website van HKL. De distributie van Leusden Toen wordt geregeld door Joop Boersen en 25 bezorgers die ervoor zorgen dat het blad bij de leden in de bus komt.

Evenementen en exposities
De ledenvergadering was op 28 maart, de opkomst was een stuk hoger dan in 2022. Na de pauze werd de officiële film van ‘Leusden 1200’ getoond. Er waren meerdere leden die zichzelf, een familielid of een bekende langs zagen komen.
Op 18 april was er een Historisch Kijkcafé. José Huurdeman hield een lezing over ‘verzetsvrouwen in onze gemeente’. De meeste vrouwen kwamen uit Leusden en Achterveld, maar ook wel van elders. Een van de verhalen betrof van Hannie van den Hengel, dochter van een Hamersveldse smid, die deelnam aan de grootste bevrijdingsactie uit de Tweede Wereldoorlog (het Huis van Bewaring in Arnhem).
HKL zocht een plek voor de ‘Molen van Bavoort’. Op 22 april is de molen geplaatst bij ‘Leusden Natuurlijk’ (voorheen VVV). Eind december kwam er een eind aan deze bruikleen. De maquette is nu te zien in Lisidunahof.
Op 25 april gaf Daniëlle Vader de voorjaarslezing over de recente opknapbeurt van begraafplaats Oud-Leusden. Zij is beleidsadviseur cultureel erfgoed van gemeente Leusden. Na de pauze heeft de voorzitter Ronald Polak Johan Quaghebeur en Jørgen Mispelblom Beyer geïnterviewd over hun nieuwe boek ‘Overleven in Sperrgebiet’. Dit boek en andere boeken van HKL konden die avond gekocht worden. Er was een hoge opkomst (100 belangstellenden).
Op 9 september was het Open Monumentendag op Buitenplaats De Heiligenberg. Stichting De Boom wilde graag het Landgoed openstellen op die dag. Er zijn bijna 500 mensen geweest en genoten daar van alles. Het weer werkte ook mee, een prachtige dag.
 Op 26 september was er weer een Historisch Kijkcafé met als thema ‘Langs het tuinpad van mijn vader’. Krijn van Otterloo heeft de bezoekers op een mooie manier meegenomen, door thema’s die in het beroemde lied “Het Dorp” van Wim Sonneveld aan bod komen. Krijn heeft aan de hand van foto’s uit het archief van de HKL, geprojecteerd op Achterveld, Leusden en Stoutenburg, iedereen helemaal in de sfeer gebracht van het lied ‘Langs het tuinpad van mijn vader’.
De najaarslezing werd op 16 november gegeven door Willem van Maren en ging over ‘versterkte huizen in de Gelderse Vallei’. De lezing was in De Roskam in Achterveld en werd bezocht door 65 belangstellenden.
Op 3 locaties werden exposities ingericht en beheerd door José Huurdeman. Groot Zandbink: Een tentoonstellingshoekje over het leven van Annie Aleida de Beaufort (juffrouw Annie) is een samenwerking van de Historische Kring Leusden, Stichting De Boom en Groot Zandbrink. Bibliotheek Leusden: In het boerderijgedeelte is vanaf mei een tentoonstelling over Huize de Boom en De Heiligenberg, zodat we een dubbeltentoonstelling hebben over dit onderwerp. Naast de balie hangt een overzicht van de 11 attentiestenen die verspreid in onze gemeente in trottoirs liggen. Máxima’s/Antares: Een expositie over het gevonden oerbos in de Den Treek. In de vitrine liggen foto’s en informatie van archeoloog Jos Bazelmans, werkzaam bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. In Den Treek werd een dennenbos gevonden van 13 duizend jaar oud. Als hoogtepunt ligt er een echt stukje oerbos.

Overige activiteiten
Op 3 februari vond de vijfde herdenking plaats bij het gedenkteken voor de omgekomen bemanningsleden van de Stirling R9197 bommenwerper. Dit jaar konden we de herdenking weer uitgebreider organiseren. Een militaire erewacht, de burgemeester en de kinderburgemeester, de voorzitter van HKL en bestuursleden, de kinderen van groep 7-8 van basisschool Het Kompas en belangstellenden woonden de ceremonie bij. Een trompettist van Lisiduna speelde Signaal Taptoe en Voorwaarts en de Deep Respect Pipes and Drums verzorgde de muzikale omlijsting van de herdenking. Toespraken en gedichten herinnerden ons aan de strijd van deze omgekomen militairen voor onze vrijheid. De herdenking werd afgesloten met een defilé langs het monument waar de neergelegde bloemen en ontstoken lichtjes onze dank aan de bemanningsleden verbeelden: “Lest we forget”.
De Oranjevereniging Leusden hield op 5 mei een bevrijdingswandeling. Op drie locaties in de route verzorgde HKL een korte inleiding, bij de tankkering op de Engweg gaf José Huurdeman achtergrondinformatie. In de Moespot in Achterveld hoorden de deelnemers van de secretaresse van Prins Bernhard (gespeeld door José Huurdeman) uit ‘eerste hand’ over het verloop van de voedselconferentie. Op de Asschatterkeerkade gaf Krijn van Otterloo informatie over de meidagen 1940.
De museumbunker werd eind 2014 geopend. Vanaf dat moment is er veel belangstelling van bezoekers voor dit kleine museum op de Grebbelinie. Ook dit jaar namen veel bezoekers een kijkje in de bunker. In maart maakten de vrijwilligers de bunker en de directe omgeving schoon voor bezoek vanaf begin april t/m eind oktober (10.00 t/m 16.00 uur). Een vast team van vrijwilligers opende en sloot elke dag de bunker en hield toezicht op het gebruik van de bunker. Een mooi initiatief! Een groep 7 van een basisschool bezocht de bunker voor een educatieve les (rondleiding werd namens HKL verzorgd door José Huurdeman). De Stichting Verhalen uit de Vuurlinie organiseert het project “Kinderen in de bunker”: leerlingen van groep 7-8 van (bijna) alle basisscholen worden in de maanden februari en maart in de bunker geïnterviewd en gefilmd. De opnamen worden op de scholen ingezet als educatief lesmateriaal. De HKL verricht bij dit project hand- en spandiensten. Het informatieve materiaal (mappen, foto’s etc.) in de bunker wordt onderhouden door de HKL.
Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van Stichting De Boom heeft HKL in juni, in
samenwerking met Leusden Natuurlijk!, een fietsboekje uitgebracht als cadeau voor de jubilerende stichting: Op de pedalen met ‘juffrouw Annie’. Fietstocht langs panden in Leusden van Anna Aleida de Beaufort van Landgoed De Boom. De inhoud kwam van HKL terwijl Leusden Natuurlijk! zorgde voor de vormgeving , druk en verkoop in hun winkel. Lia van Burgsteden en José Huurdeman deden de eindredactie en Jonjon Blom heeft het fietskaartje gemaakt. Oude foto’s van panden in ons archief werden aangeleverd door Willy Vader en Gerard Voskuilen maakte de foto’s van de bestaande panden.
Op 7 september verzorgde Ronald Polak in de Museumbunker een rondleiding voor vrijwilligers van De Waterlijn uit Amersfoort tijdens hun vrijwilligersuitje.
Op 3 november vond bij Intergamma weer een Matchbeurs plaats. José Huurdeman
vertegenwoordigde de HKL. Dit jaar had HKL geen vraag, maar alleen aanbod: – ondersteuning voor scholen die een oorlogsmonument willen adopteren – plaats voor expositieruimte in onze vitrine(s). Met twee scholen is gesproken over de mogelijkheid een monument te adopteren. We hopen dat daar een vervolg op komt! Er is een match gesloten: Lisidunahof gaat een exposite inrichten in onze vitrines ter gelegenheid van hun 50- jarig bestaan. De Molen van Bavoort krijgt een plek in Lisidunahof.

Ledenmutaties
In 2023 kwamen er 48 nieuwe leden bij, 47 leden gingen om diverse redenen van de
ledenlijst af, zoals overlijden, verhuizen e.d. Per 1 januari 2024 heeft de Historische Kring 629 leden, waaronder drie ereleden en 1 donateur.
De 46 actieve leden hebben aan het eind van het jaar als waardering een kleine attentie ontvangen.
De samenstelling van het bestuur is: Ronald Polak, voorzitter, Heleen Wijnands, secretaris, Robert-Jan Möhlmann, penningmeester, en bestuursleden zijn Lia van Burgsteden, José Huurdeman, Gerard Voskuilen, Jonjon Blom (notuliste), Wim van Nimwegen en Krijn van Otterloo.

Website
De Historische Kring Leusden heeft vier websites om informatie en activiteiten van
de vereniging onder de aandacht te brengen. Deze worden opgemaakt, onderhouden en
beheerd door Wim Herder. De website www.historieleusden.nl werd dit jaar door ruim 9000 bezoekers bezocht. Na de startpagina zijn de meest bezochte pagina’s de museumbunker met 10% van het totaal aantal bezoekers en het documentatiecentrum met 7%. De website beeldbank.historieleusden.nl werd 3313 keer bezocht waarbij 34 foto’s zijn verkocht. Op deze beeldbank over Hamersveld zijn een kleine 4000 foto’s te bekijken en te bestellen. De website boeken.historieleusden.nl werd dit jaar door 2145 bezoekers bezocht. Het assortiment bestaat uit 37 boeken. Dit jaar zijn er 154 boeken via deze webshop verkocht. De top drie van best verkochte boeken zijn: Overleven in Sperrgebiet, Afgemarcheerd en Afgegrendeld. Eind 2023 droeg Henk Slotboom zijn taak voor het verwerken van bestellingen van HKL-uitgaven over aan Wulfred Hofland en Yonne Polak. De website archief.historieleusden.nl werd dit jaar door 740 bezoekers bezocht. De door A.J. van Kooij gedurende 20 jaar met de hand geschreven persoonlijke notities op basis van het notarieel archief Eemland zijn de boeken hier digitaal beschikbaar en doorzoekbaar. Het betreft de oude gerechten Leusden, Leusbroek, Asschat, Stoutenburg, Hoogland, Snorrenhoef en Woudenberg over de periode van 1604 – 1896.

Documentatiecentrum/Collecties
De collecties zijn ondergebracht in een Archief, Depot en Documentatiecentrum met Krijn van Otterloo als coördinator, bijgestaan door Willy Vader-Lagerweij, Bart Niesten, Henk Slotboom en Wout van Kooij. Tilly Dupui assisteerde met het ordenen van aangeboden grotere archieven. Wout van Kooij is in 2023 gestopt als vrijwilliger. Helaas viel in november 2023 ook Henk Slotboom uit door ziekenhuisopname. Gelukkig mocht hij niet lang daarna weer naar huis. De implementatie van het Axiell museum management systeem als opvolger van Adlib was begin 2023 voltooid. Het bleek een goed en betrouwbaar systeem. Aanvankelijk was de bedoeling om aan het Axiell systeem een Publieksmodule te koppelen, maar in oktober besloot het bestuur hiertoe niet over te gaan vanwege kosten en auteursrechtelijke problemen. De verhuizing van het Archief van de Fokkerstraat naar het Huis van Leusden, de samenvoeging van het Documentatiecentrum met het Archief/Depot én de coördinatie daarvan door één persoon bleek goed te werken; een sprong vooruit! De samenwerking met het personeel van de Openbare Bibliotheek en Huis van Leusden is ook dit jaar prettig verlopen. De vrijwilligers van de Commissie Collecties leverden veelvuldig informatie en steun aan bestuur van de HKL, leden van de HKL, de redactie van Leusden Toen én aan externe contacten. De ‘coronadip’ is gepasseerd maar de dalende lijn v.w.b. het bezoek aan het Documentatiecentrum blijft helaas doorzetten.