De onthulling naast een ruiterpad op landgoed Den Treek-Henschoten. Tevens grenspad tussen Woudenberg en Leusden. Op de steen staan de namen van de zes Britse en Canadese omgekomen bemanningsleden van een Vickers Wellington bommenwerper.
© Foto: John Spijkerman
LEUSDEN/WOUDENBERG
De gemeenten Leusden en Woudenberg zijn sinds vrijdagmiddag een nieuw oorlogsmonument rijker. Het monument, een natuursteen met inscriptie, werd vrijdagmiddag onthuld door de Woudenbergse burgemeester Jansen-Van Harten en de Leusdense loco-burgemeester Marleen Treep.
De onthulling vond plaats naast een ruiterpad op landgoed Den Treek-Henschoten. Deze locatie is tegelijkertijd een grenspad tussen Woudenberg en Leusden. Op de steen staan de namen van de zes Britse en Canadese omgekomen bemanningsleden van een Vickers Wellington bommenwerper. Het vliegtuig werd hier in de vroege ochtend van 28 juni 1942 door Duits luchtafweergeschut neergeschoten.
Het monument is er gekomen in goede samenwerking tussen de Historische Commissie van Stichting De Treeker Eik, de Stichting Oud Woudenberg en de Historische Kring Leusden. De gedenksteen is een eerbetoon aan de bemanningsleden die al zijn begraven op Begraafplaats Rusthof. Het grenspad met de gedenksteen ligt bij de plek waar de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog een schijnvliegveld hadden aangelegd.
Tijdens een bijeenkomst in Restaurant Bergzicht aan de Doornseweg werd uitgebreid ingegaan op de achtergrond van de crash, de historische context en de plaatsing van het monument. Ronald Polak, voorzitter van de Historische Kring Leusden ging in op de historische context waarin de fatale vlucht plaatsvond. De Vickers Wellington bommenwerper was één van 144 vliegtuigen die meedeed aan een bombardement op de Duitse havenplaats Bremen. Van de 144 vliegtuigen keerden er 9 niet terug, waaronder het toestel dat neerstortte op Landgoed Den Treek-Henschoten. Het risico om neergeschoten te worden, was in 1942 veel groter dan bijvoorbeeld in het laatste oorlogsjaar. Vlakbij de plek van de crash hadden de Duitsers een schijnvliegveld aangelegd om vijandelijke piloten te misleiden, maar volgens Polak bestond er geen relatie tussen de crash en het schijnvliegveld.
Voormalig directeur van Kamp Amersfoort, Harry Ruijs vertelde dat Duits luchtafweergeschut de bommenwerper had neergehaald. Hij baseerde zich daarbij op een Duits boekwerkje uit 1942 waarin de verrichtingen van de Duitse FLAK Batterie 2-155 nauwkeurig waren vastgelegd. Het toestel had op 1400 meter hoogte gevlogen toen het geraakt werd. Nadat de rechtermotor werd geraakt, verloor het vliegtuig snel hoogte en stortte neer. De volgende dag gingen Duitse militairen op zoek naar restanten van het toestel. Er werden ook foto’s gemaakt van het neergestorte toestel. Waarom het toestel boven het landgoed had gevlogen, was onduidelijk. Ruijs opperde dat het toestel niet meer op koers naar Bremen lag en dat de navigatieapparatuur mogelijk niet meer goed werkte…
Johan de Kruijff, oud-voorzitter van de Stichting Oud-Woudenberg ging in op ‘het herontdekken’ van de precieze plek waar de bommenwerper was neergestort. Velen hadden dat mogelijk gemaakt. Niet alleen het Duitse verslag was belangrijk, maar ook foto’s van de neergestorte bommenwerper, de oorlogsdagboeken van de familie De Beaufort, bodemvondsten en de kennis van de 92-jarige Henny van de Fliert. Als jongen had Van de Fliert veel in de omgeving van het schijnvliegveld rondgezworven en kon hij veel vertellen.
Na al deze verhalen volgde vanuit restaurant Bergzicht de 600 meter lange wandeling naar de crashplek. The Seaforth Highlanders of Holland Memorial Pipes and Drums zorgden daar voor de muzikale omlijsting. Gespeeld werd onder meer Nearer my God to thee en Amazing Grace…
Na de onthulling werden bij de steen met inscriptie drie kransen geplaatst. Namens het Verenigd Koninkrijk legde de deputy Britse ambassadeur Keith Allen een krans. Ook waren er kransen van de gemeenten Leusden en Woudenberg. De Woudenbergse burgemeester Jansen-van Harten merkte tijdens een korte toespraak op dat het monument het verleden tastbaar maakte. ,,Hoe langer geleden het is, hoe groter onze verantwoordelijkheid om het niet te vergeten. Door verhalen te vertellen geven we onze helden een gezicht.’’ De Leusdense loco-burgemeester Marleen Treep vond dat het monument ertoe bijdraagt het verleden levend te houden. Ze las de namen voor van de zes omgekomen bemanningsleden: Alan Nightingale, George Boyd Gane, Douglas Cranswick, Louis Augustin Marie Cauchy, Milton Argue Fawcett en Leslie Ernest Clarke. ,,Met respect en dankbaarheid denken we terug aan deze jonge mannen.’’
Het monument is mogelijk gemaakt door steenhouwerij Buddingh Natuursteen Veenendaal.
