Het hele artikel is te lezen in de LeusderKrant.nl
,,De Historische Kring Leusden heeft de verplichting op zich genomen hier ook in de toekomst de herinnering levend te houden”, speechte voorzitter Ronald Polak. Onder de aanwezigen was ook Ab Schothorst, die de vliegtuigcrash, waarbij acht bemanningsleden zijn omgekomen, van nabij meemaakte.
Op 3 februari 1943 stort de Engelse Stirling bommenwerper met registratie R9197 na een luchtgevecht met een Duits jachtvliegtuig neer in de weilanden nabij de Leusbroekerweg. Ab Schothorst zit dan samen met zijn moeder aan de keukentafel boontjes uit te zoeken. Hij is zeven jaar oud. ,,Ik zie me nog zitten met mijn moeder”, zegt Schothorst met zachte stem. ,,De dag na de vliegtuigcrash hoorde ik van omstanders, dorsers, dat de lichamen van de bemanningsleden verkoold waren. Als kind van zeven jaar vond ik dat naar om te horen.
Schothorst, woonde destijds aan de Leusbroekerweg 23, herinnert zich ook de abrupte stilte nadat het Engelse vliegtuig met veel lawaai was neergestort. Dat was heel merkwaardig. Opeens was er niets te horen. Mijn vader was op het land aan het werk en heeft het vliegtuig zien neerstorten op nog geen halve kilometer van onze boerderij. Zelf ben ik pas een paar dagen later uit nieuwsgierigheid bij het spoorhuis met mijn zussen op de plek gaan kijken. Veel wrakstukken waren al door de Duitsers weggehaald. Ik heb wel het transport van het wrak gezien, dat maakte diepe indruk.
Vanuit zijn woonplaats Oegstgeest is Schothorst (83) teruggekeerd naar zijn geboortegrond om de herdenkingsdienst voor de acht omgekomen bemanningsleden van de Engelse bommenwerper bij te wonen.
Schothorst maakte deel uit van de werkgroep ‘Monument Stirling R9197′ van de Historische Kring Leusden dat vanaf 2015 onderzoek deed naar het neergestorte vliegtuig in de Tweede Wereldoorlog. Schothorst, in zijn werkzame leven wetenschappelijk onderzoeker, concentreerde zich op het traceren van nabestaanden van de acht omgekomen geallieerden (vijf Canadezen en drie Britten). ,,Zo’n twee jaar ben ik er mee bezig geweest”, vertelt hij na afloop van de waardige ceremonie, die ook werd bijgewoond door een aantal militairen. ,,Eenvoudig was het niet, want ik kreeg als niet-relatie van de slachtoffers niet altijd toegang tot alle archieven. Maar als ik iets wil weten, moet ik het weten. Ik was zeer verguld dat we het monument twee jaar terug in aanwezigheid van de nabestaanden op grootste en indrukwekkende manier hebben kunnen onthullen. Met een aantal van hen heb ik nog contact.”
Als de oud-Leusdenaar het zandpad afloopt naar de parkeerplaats, kijkt hij naar de groene weilanden waar hij als kind vaak vertoefde. Het is goed dat er voor deze jongens een monument is geplaatst en dat we hen jaarlijks herdenken.”
Ronald Polak, voorzitter van de Historische Kring Leusden ,,In het grote geheel van de oorlog was het een kleine gebeurtenis, maar hun inzet staat symbool voor de strijd om een leven in vrijheid.” Hij sluit zijn speech af met de Engelse zin: ‘we shall not forget, we will remember them’.
Meer informatie over het onderzoek naar en de vliegtuigcrash in 1943 kunt u lezen op de pagina vliegtuigcrash 1943.
Met een waardige en uitgebreide ceremonie onthulden nabestaanden van slachtoffers van een vliegtuigcrash zaterdag een gedenkteken op de spoordijk nabij de Leusbroekerweg. Het vliegtuig stortte exact 75 jaar geleden in 1943 neer na een luchtgevecht.
De Historische Kring Leusden heeft de afgelopen jaren intensief onderzoek gedaan naar de crash van een geallieerden bommenwerper met een Britse en Canadese bemanning. Op een missie op 3 februari 1943 onderweg naar Duitsland raakte het vliegtuig in een luchtgevecht met een Duits jachtvliegtuig. Zowel het Engelse als het Duitse vliegtuig stortte neer. De Duitse Messersschmitt met twee bemanningsleden kwam neer in een weiland aan de Helweg in Achterveld. De gezagvoerder kwam om, de navigator kon zich met een parachute redden.
Het Engelse vliegtuig met drie Engelsen en vijf Canadezen crashte in een weiland in Leusbroek en alle acht jonge bemanningsleden vonden de dood. De Duitsers borgen het vliegtuig en de lichamen. De slachtoffers liggen begraven op de begraafplaats Rusthof in Leusden.
De Historische Kring Leusden wist de nabestaanden in zowel Engeland als in Canada op te sporen. Tijdens het intensieve project ontstond het idee een monument voor de slachtoffers uit Engeland en Canada op te richten. Zaterdagmorgen, precies 75 jaar na de dramatische missie, verwelkomde de Historische Kring Leusden honderden genodigden en belangstellenden op de spoordijk nabij de Bruinenburgersluis in het Valleikanaal. Nabestaanden van de acht bemanningsleden, waren uit Canada en Engeland over.
Ook een vertegenwoordiging van de Canadese Ambassade en de Royal Air Force was aanwezig. Een vertegenwoordiging van de commissaris van de Koning en ook burgemeester Bouwmeester van Leusden waren aanwezig. Veel vertegenwoordigers van de aanwezige organisaties legden na de onthulling van het monument, een kunstwerk van de Leusdense beeldend kunstenaar Mirjam Woltman, een krans als eerbetoon aan de slachtoffers. Daarnaast waren nog tientallen andere direct of indirect betrokkenen, zoals de vertegenwoordiger van de Koninklijke Luchtmacht kolonel De Jongh, aanwezig.Een historisch vliegtuig sloot de ceremonie af door een flypast.
Meer informatie: LeusderKrant.nl en fotoverslag op TracesofWar.nl
Drie video’s van elk 17 minuten en één kort filmpje. De video’s zijn gemaakt door een kleinzoon, Brian Donelly, van John Irven Mackenzie
Gemeentelijke en provinciale fondsen, bedrijven, particulieren, crowdfunding en de Historische Kring Leusden financierden voor
een groot deel de kosten die voor dit project waren begroot.
In 2015 werd contact gelegd met Mirjam Woltman, beeldend kunstenares uit Leusden. Zij bood aan het monument te ontwerpen. Bestuursleden van de Historische Kring Leusden coördineerden de samenwerking tussen kunstenares, siersmid, steenhouwer en de werkgroep.
Voor het Monument Stirling heeft Mirjam Woltman zich laten inspireren door de kracht van het materiaal, de schoonheid van het zonlicht met het kristal, als ook door de ruimte die het werk inneemt in verhouding tot ons lichaam en de natuur. Het kunstwerk staat in het land zo dat er doorheen het weiland is te zien waar het vliegtuig is neergestort. Het verhaal is zichtbaar in de tekening van smeedijzer. Ik zie deze vorm als een poort waar doorheen te kijken is, zoals ik vind dat we door het leven heen moeten kijken. De acht kristallen verbeelden de acht beëindigde levens.
Het monument is opgenomen in het register van oorlogsmonumenten van de stichting 4en5 mei.
Bijgevoegd de eindstand van onze crowdfundingactie voor het monument vliegtuigcrash 1943. Er is € 5200,00 bijeengebracht door 82 donateurs!! Een fantastisch resultaat. De actie is hiermee succesvol afgesloten. Alle donateurs willen we hartelijk bedanken voor hun steun!
Namens de werkgroep – Gerard Voskuilen
The fallen crew of a 214 Squadron Stirling bomber attacked by a Messerschmitt in The Netherlands in World War II are to be commemorated with a memorial stone at a special ceremony next February. It will be laid in the area where the aircraft came down, near the Dutch town of Leusden and the town’s Historical Association will dedicate the stone to the eight-strong crew, five of whom were Canadian.
Stirling R9197 was shot down an hour and a half after taking off from Chedburgh on February 3, 1943, on a mission to Hamburg by a German night fighter whose pilot also died during the action. The only survivor was German navigator Kurt Bundrock.
Peter Walker, Secretary of the 214 Squadron Association, said: “Bundrock later filed a report to the Luftwaffe that the gunners in the Stirling had put up a very brave fight to hit the night fighter, causing it to crash. “Its pilot was either killed in the air by the gunners or in the crash. Bundrock escaped by taking to his parachute.”
The RAF Stirling crew who died, and were buried at Rusthof cemetery in Leusden, were: Plt Offs Dennis Hedley Smith, (captain) and DG de Garis (co-pilot) and Sgt R Evans (flight engineer). The RCAF crew were: Fg Off J I MacKenzie (navigator, pictured), FS W K Murdoch (observer/navigator) Sgt W Powell, FS Daniel O’Neill and Sgt Arley Theissen (all gunners).
The memorial event is due to take place on February 3, 2018 which will be the 75th anniversary of the attack. Mr Walker added: “If anyone reading this would like to attend please contact me on: 01603 713754.”