logo museumbunker

Historie Museumbunker Grebbelinie

Pantherstellung

De bunker aan de Langesteeg maakte deel uit van de Pantherstellung. Dit was een tegen het einde van 1944 in allerijl gebouwde Duitse verdedigingsstelling. Met de capitulatie van het Nederlandse leger in 1940 leek het gedaan met de militaire betekenis van de Grebbelinie. De Duitse interesse voor de Grebbelinie ontwaakte echter, na de nederlagen aan het Oostfront. Onder toezicht van de organisatie ‘Todt’, werd de Valleistelling ingericht als Duitse verdedigingslijn, de Pantherstellung.

Dwangarbeiders

De Nederlandse kazematten voldeden niet aan de Duitse degelijkheid, de betondikte was te gering en bovendien wezen de schietgaten de verkeerde kant uit. Ter versterking van de nieuwe linie werd een keten van zware bunkers gebouwd, de R703. Meer dan 12000 arbeiders werden onder dwang gerekruteerd uit de plaatselijke bevolking en aangevuld met onder andere Russische krijgsgevangen.

Kanon

De bunker bood bescherming aan een gevreesd pantserafweerkanon, een kaliber van 88 mm met een bereik van ruim 4 km. Geen pantservoertuig was tegen dit kaliber bestand. Om de enorme mondingsvlam van het kanon te kanaliseren bevindt zich buiten een betonnen bak met opstaande randen, over de volle breedte van de bunker, een zogenaamde Mündingsgasgrube. De bodem loopt schuin af. Het doel hiervan was om de enorme druk van de mondingsgassen naar de zijkant af te leiden, zodat het blikveld na elk schot niet door een gigantische stofwolk zou worden belemmerd.

Grebbelinie

De in oktober 1944 tot april 1945 onder leiding van de Duitsers aangelegde Pantherstellung volgde het tracé van de oude Grebbelinie. Zodoende bleef de Grebbelinie tot de laatste oorlogsdag een belangrijke rol spelen. De linie sloot wel de weg af voor onze bevrijders en zo moest het westen nog langer wachten op vrijheid en voedsel. Na de oorlog is het merendeel van de bunkers verdwenen. Tussen Leusden en Woudenberg zijn er nog een negental aan de naoorlogse sloopwoede ontsnapt.

De museumbunker is mede mogelijk gemaakt door de Provincie Utrecht, Het Prins Bernhard Cultuurfonds, K.F Hein Fonds, AFAS, V-fonds, VVV Promotiecommissie, Graphic Leusden, Waterschap Vallei en Veluwe, Studio Herder, Lia van Burgsteden Tuin & Landschap, Historische Kring Leusden en de gemeente Leusden.